Hamas’ın saldırısı sonrası İsrail evvel Gazze’yi gaye aldı. Abluka altındaki Gazze’yi havadan ve karadan vuran İsrail bir yandan kara harekâtına hazırlanırken bir yanda da Lübnan hududunda Hizbullah güçleri ile çatışıyor.
Bölgedeki çatışma günlerdir karşılıklı top ve roket atışları ile devam ederken dünya ‘Hizbullah savaşa girecek mi’ sorusuna cevap arıyor.
Her ne kadar İsrail’in Güney Lübnan’ı işgal etmesiyle çabucak hemen tıpkı vakitte ortaya çıkmış olsa da Hizbullah, Filistinli olmayan esas direniş kümesi kimliğini korudu.
Şii inancına bağlı olan küme, kurtarıcı olarak her an ortaya çıkacağına inanılan İmam Mehdi’ye (12. imam) yönelik bekleyişten ilham alıyor.
Ancak birebir vakitte çok sayıda Sünni ortasında da kıymetli bir taraftar kitlesi var.
20 Ekim 2023’te Beyrut’ta Gazze’ye dayanak yürüyüşünden bir kare… (Fotoğraf: AFP)
İran üzere, Hizbullah da din adamları ve kumandanlardan oluşan bir ağ tarafından yönetiliyor.
14 Mart İttifakına karşı Lübnan’ın 8 Mart İttifakının bir kesimi olan Hizbullah, milis gücünün yanı sıra siyasi bir güç olarak da karşımıza çıkıyor.
Hizbullah’ın takımlarının birçok toplumun alt kesitlerinden geliyor; liderlik ise burjuvaziden, yani din adamlarından ve iş adamlarının desteklediği Beyrut seçkinlerinden oluşuyor.
1982’de kurulan Hizbullah’ın tarihinin kıymetli bir kısmı İsrail’e karşı verdiği çabadan oluşuyor.
Haliyle Hizbullah’ın İsrail’e karşı ikinci bir cephe açıp açmayacağı son devrin en sıcak mevzu başlıklarından birisi.
Lübnan’daki ekonomik kriz ve mezhep çatışmaların Hizbullah’ın 2006’da sahip olduğu geniş tabanlı halk takviyesinin bugün olmadığı manasına geldiği sıklıkla lisana getiriliyor.
Tel Aviv Üniversitesi Ulusal Güvenlik Çalışmaları Enstitüsü’nün (INSS) genel müdürü Profesör Manuel Trajtenberg, Hizbullah’ın bir ikilem ile karşı karşıya olduğunu belirtiyor.
‘Eğer harekete geçmezlerse, Direniş Ekseni içindeki pozisyonları azalacak. Bu onlar için gerçek bir ikilem’ diyen İsrailli profesör, Beyrut’taki liderlerle Hizbullah’ın alandaki üyeleri ortasında gerginliklerin ortaya çıktığını öne sürdü.
Gazze’deki sivil vefatlarından ABD ve Avrupa’nın da sorumlu olduğunu belirten Hizbullah’ın iki numaralı ismi Naim Kassam, Gazze savunmasının kalbinde yer aldıklarını ve Gazze’de, Batı Şeria’da, Lübnan’da ve tüm bölgede İsrail’le gayret edeceklerinin atlını çizdi. Kassam, dün Twitter üzerinden yayınladığı bildirisinde ‘savaşta bize gereksinim duyulursa parmağımız tetiktedir’ tabirine yer verdi.
‘Sahadaki kumandanları harekete geçme konusunda istekli zira bunu çok uzun vakittir planlıyorlar, bunun için eğitim almışlar ve hazırlar’ diyen Trajtenberg kelamlarına şöyle devam etti;
‘Liderlikle gerginlikler olduğunu biliyoruz ve bu tehlikeli’
Amity Üniversitesi’nden Profesör Manjari Singh ise bu ikilem ile ilgili ‘Hizbullah’ın kararlarını belirleyecek iki tasa var; bunlardan birincisi, bunun İsrail-Hamas merkezli bir çatışma olmaya devam etmesi ve Hizbullah’ın savaşa girmesi durumunda sadece Hamas’ın işbirlikçisi haline gelmesi. Hizbullah’ın bu rolü üstlenmeye hazır olup olmadığından emin değilim. İkincisi, bu türlü bir senaryoda ABD’nin batı koalisyonuyla birlikte İsrail’e kara hücumunda yardım ve dayanak sağlamak üzere harekete geçeceği kesindir’ değerlendirmesinde bulundu.
‘Her ne kadar Hizbullah çok gelişmiş bir silah cephaneliğine ve İsrail’e kuzey Celile’den saldırmak için gerekli donanıma sahip olsa da, İsrail’in dostlarının da savaşa katılması durumunda bu türlü bir atağın pek kıymetli sonuçları olmayacaktı’ diyen Singh, bu nedenle, Hizbullah’ın tam kapsamlı bir hücum yapmasının pek muhtemel görünmediğini belirtti.
INSS’de kıdemli araştırmacı ve IDF askeri istihbarat müdürlüğünde eski bir istihbarat analisti olan Orna Mizrahi, geçtiğimiz günlerde kuzeyde savaş muhtemelliğine ait detaylı bir tahlil yayınladı;
‘Savaş devam ettikçe kuzeyde tırmanma tehlikesi artacak: İran’ın rehberliği altında Hizbullah, savaş boyunca kuzeydeki çatışma düzeyini muhakkak yüksek tutmaya çalışacak. Güneydeki gelişmeler, bilhassa IDF’nin kara hareketi başladığında, gelişecek.’
Washington DC’deki bir niyet kuruluşu olan Atlantik Kurulu’nda Hizbullah uzmanı olan Nicholas Blanford ise Al Jazeera’ya yaptığı açıklamada Hizbullah’ın tıpkı Aksa Tufanı Operasyonu’ndan olduğu üzere savaş durumunda İsrail’e sızmak üzere eğitilmiş bir özel kuvvetler ünitesi oluşturduğunu söyledi.
Böyle bir saldırı ABD Başkanı Joe Biden da dahil olmak üzere ABD’li yetkililerin çaresizce kaçınmaya çalıştığı daha geniş bir bölgesel savaşa da yol açacaktır.
Birinci Dünya Savaşı, çatışma istemeyen aktörlerin nasıl büyük bir çatışmayla karşı karşıya kaldığının muhtemelen en çarpıcı örneğidir.
Mevcut durumda, çatışmanın Gazze ve İsrail’le hudutlu kalması ihtimali hala yüksek. Fakat bunun süratli bir formda değişmesi de epey mümkün.
